Dyskryminacja

Z Problematyczna.moe
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania

Z dyskryminacją mamy do czynienia, gdy człowiek jest traktowany niekorzystnie ze względu na cechy na które nie ma wpływu (wiek, pochodzenie, płeć, orientacja) lub takie, które w danej sytuacji nie powinny mieć znaczenia lub wpływać na traktowanie lub dostęp osoby do przestrzeni czy usług (religia, wykonywany zawód). To, które z cech rzeczywiście powinny się kwalifikować może być kwestią dyskusyjną.

Ochrona prawna w Polsce

Konstytucja

Konstytucja RP powinna gwarantować obywatelom różność wobec prawa.

1. Wszyscy są wobec prawa równi. Wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne. 2. Nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny.[1]

W szczególności mówi też o równości mężczyzn i kobiet

1. Kobieta i mężczyzna w Rzeczypospolitej Polskiej mają równe prawa w życiu rodzinnym, politycznym, społecznym i gospodarczym. 2. Kobieta i mężczyzna mają w szczególności równe prawo do kształcenia, zatrudnienia i awansów, do jednakowego wynagradzania za pracę jednakowej wartości, do zabezpieczenia społecznego oraz do zajmowania stanowisk, pełnienia funkcji oraz uzyskiwania godności publicznych i odznaczeń.[2]

Niestety, w praktyce interpretacja tych zapisów jest różna i wcale nie muszą gwarantować one ochrony. Bardzo dobrymi przykładami istniejących nierówności jest chociażby różny dla kobiet i mężczyzn wiek emerytalny[3], brak równości małżeńskiej[potrzebny przypis], różnica w dostępie do usług publicznych ze względu na zamożność[potrzebny przypis] czy przykłady dyskryminacji dokonywanych przed przedstawicieli tych usług[potrzebny przypis].

Ustawa z dnia 3 grudnia 2010 r. o wdrożeniu niektórych przepisów Unii Europejskiej w zakresie równego traktowania

Ustawa z dnia 3 grudnia 2010 r. ma przeciwdziałać dyskryminacji ze względu na płeć, rasę, pochodzenie etniczne, narodowość, wyznanie, światopogląd, niepełnosprawność, wiek i orientację seksualną[Ustawa z dnia 3 grudnia 2010 r 1].

Tyczy się ona rynku pracy oraz usług publicznych[Ustawa z dnia 3 grudnia 2010 r 2] z wyjątkami, takimi jak czynności prawne związane z życiem prywatnym i rodzinnym, zatrudnienie przez organizacje których etyka opiera się na religii lub światopoglądzie, gdy religia lub światopogląd są wymaganiem zawodowym, a w wypadku dyskryminacji ze względu na płeć także środki masowego przekazu oraz usługi edukacyjne[Ustawa z dnia 3 grudnia 2010 r 3].

Ustawa gwarantuje prawo do odszkodowania, dla osób wobec których zasada równego traktowania została naruszona[Ustawa z dnia 3 grudnia 2010 r 4]. Realizacją ustawy zajmuje się Rzecznikowi Praw Obywatelskich, Pełnomocnikowi Rządu do Spraw Równego Traktowania.

Mowa nienawiści

Polskie prawo nie definiuje mowy nienawiści. Kodeks karny penalizuje znieważanie lub nawoływanie do nienawiści na tle narodowościowym, rasowym, etnicznym lub wyznaniowym[4]. Ochrona ta nie dotyczy orientacji seksualnej, płci czy niepełnosprawności.

Media

Ustawa o radiofonii i telewizji z 29 grudnia 1992 zakazuje propagowania przez audycje działań, postaw i poglądów dyskryminujących ze względu na "płeć, rasę, kolor skóry, pochodzenie etniczne lub społeczne, cechy genetyczne, język, religię lub przekonania, poglądy polityczne lub wszelkie inne poglądy, przynależność państwową, przynależność do mniejszości narodowej, majątek, urodzenie, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną lub nawołujących do popełnienia przestępstwa o charakterze terrorystycznym". Ustawa mówi, też o tym że audycje powinny szanować przekonania religijne odbiorców, wyszczególniając chrześcijański system wartości[5].

Dyskryminacja prawna w Polsce

Równość małżeńska

Polska nie zezwala na małżeństwa jednopłciowe. Nie oferuje też zastępczego systemu, takiego jak związki partnerskie, a możliwość uzyskania podobnych praw przy pomocy umów jest mocno ograniczona i kosztowna. Związki jednopłciowe nie są w stanie uregulować spraw takich jak:

  • Prawo do pochówku[6][7]
  • Wspólne opodatkowanie[6][7]
  • Ubezpieczenie NFZ dla niepracującej osoby partnerskiej
  • Upoważnienie do decyzji w razie choroby[8]
  • Spadek bez podatku[9]
  • Podważanie zapisanego spadku przez rodzinę[7]
  • Zwolnienie z zeznań przeciwko partnerowi
  • Wspólne rozliczenie zdolności kredytowej
  • Prawo renty bądź emerytury po zmarłym partnerze
  • Prawo do korzyści z pracowniczego funduszu socjalnego
  • Prawo do zasiłku opiekuńczego z tytułu sprawowania opieki nad partnerem
  • Odbiór korespondencji partnera
  • Adopcja dzieci
  • Adopcja pasierba
  • Dostęp do zapłodnienia in vitro
  • Alimenty
  • Uznanie obywatelstwa dzieci[10][11][12]

Zawarte za granicą związki nie są uznawane w Polsce, pomimo że podpisaliśmy dokument prawa prywatnego międzynarodowego, zobowiązujący do ich uznawania. Dodatkowo, w sprawie Orlandi przeciwko Włochom Trybunał nałożył obowiązek zapewnienia prawnego uznania związków par osób tej samej płci zawartych za granicą[13].

Prawna korekta płci

W Polsce jest możliwość dokonania prawnej korekty płci, jednakże proces ten bywa utrudniony. Jako, że nie istnieją przepisy prawne które by to regulowały, wykorzystuje się Art. 189 Kodeksu Postępowania Cywilnego, który stanowi

Powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny[14].

Procedura ta jest dostępna wyłącznie dla osób pełnoletnich i wymaga pozwania rodziców. W wypadku przeszkód z ich strony, może to skutkować przeciąganiem sprawy.

Prawna procedura korekty płci wymusza dokonania rozwodu, jeżeli osoba jej dokonująca jest w związku małżeńskim.

W skutek problemów wynikających z kodeksu rodzinnego, osoba po prawnej korekcie płci nie jest ani "ojcem", ani "matką" swoich dzieci, a funkcjonuje jedynie jako "rodzic".

Państwo nie istnieje uznanie płci niebinarnych.

Możliwość służby wojskowej

Osoby transpłciowe nie mogą służyć w wojsku[15].

Pseudoterapie

W Polsce funkcjonują ośrodki w których prowadzona jest terapia konwersyjna[16][17], pomimo jej dowiedzionej szkodliwości[18][19][20][21][22][23][24]. Jest ona uznana przez IRCT za torturę[25].

Interpłciowość

Lekarze mogą podejmować operacje "korygujące" interpłciowość bez zgody pacjentów[26]. Tyczy się dzieci, najczęściej gdy są za młode by móc o tym decydować.

Prawo do azylu

Pomimo, że Konstytucja RP zapewnia azyl osobom prześladowanym[27]. Prawo nie zapewnia tej ochrony w wypadku prześladowania z powodu identyfikacji płciowej. Dodatkowo, w przypadku osób homoseksualnych, nie istnieją polityki ani zalecenia dotyczące tematu[28][29].

Przypisy

  1. ↑ KRP Art. 32
  2. ↑ KRP Art. 33
  3. ↑ https://www.zus.info.pl/wiek-emerytalny/
  4. ↑ Kodeks Karny Art. 256
  5. ↑ Ustawa o radiofonii i telewizji z 29 grudnia 1992 Art. 18 | https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20220001722
  6. ↑ 6,0 6,1 Aleksandra Szyłło, „FAQ. Związki partnerskie, kiedy notariusz nie pomoże”
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 Pary homoseksualne - kwestie prawne polityka.pl
  8. ↑ Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 5 sierpnia 2022 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty Art. 32 | https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20220001731
  9. ↑ Ustawa z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn | https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20230001774
  10. ↑ Dzieci geja nie dostaną polskiego obywatelstwa? Wnuk polskiego Żyda walczy o nie w Strasburgu
  11. ↑ Dzieci wychowywane przez pary jednopłciowe nie mogą być Polakami
  12. ↑ Dzieci pary gejów nie dostaną polskiego obywatelstwa. Sąd: nie idźmy tą drogą
  13. ↑ https://www.iises.net/proceedings/19th-international-academic-conference-florence/table-of-content/detail?article=orlandi-and-others-v-italy-same-sex-marriage-in-italy-a-problem-of-private-international-law | https://web.archive.org/web/20201102055158/https://www.iises.net/proceedings/19th-international-academic-conference-florence/table-of-content/detail?article=orlandi-and-others-v-italy-same-sex-marriage-in-italy-a-problem-of-private-international-law
  14. ↑ Kodeks Postępowania Cywilnego Art. 189
  15. ↑ https://tgeu.org/trans-rights-europe-central-asia-map-index-2019/
  16. ↑ https://odwaga.org.pl/
  17. ↑ http://pascha.pl/
  18. ↑ Jeffry G. Ford MA and LP, Healing Homosexuals: A Psychologist's Journey Through the Ex-Gay Movement and the Pseudo-Science of Reparative Therapy, „Journal of Gay & Lesbian Psychotherapy”, 5 (3–4), 2002, s. 69–86, https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1300/J236v05n03_06
  19. ↑ DAVID B. CRUZ, CONTROLLING DESIRES: SEXUAL ORIENTATION CONVERSION AND THE LIMITS OF KNOWLEDGE AND LAW | https://web.archive.org/web/20180818083141/http://www-bcf.usc.edu/~usclrev/pdf/072502.pdf
  20. ↑ Jack Drescher, Kenneth J. Zucker, Ex-gay research: analyzing the Spitzer study and its relation to science, religion, politics, and culture | https://search.worldcat.org/title/62161080
  21. ↑ Kenji Yoshino, Covering, The Yale Law Journal Vol. 111, No. 4 (Jan., 2002), pp. 769-939 | https://www.jstor.org/stable/797566
  22. ↑ John C. Gonsiorek, James D. Weinrich, Homosexuality: research implications for public policy | https://search.worldcat.org/title/22955117
  23. ↑ Jason Cianciotto, Sean Cahill, Youth in the Crosshairs, National Gay and Lesbian Task Force Policy Institute | https://web.archive.org/web/20070605183318/http://www.thetaskforce.org/downloads/reports/reports/YouthInTheCrosshairs.pdf
  24. ↑ Douglas C. Haldeman, The Pseudo-science of Sexual Orientation Conversion Therapy, "ANGLES – The Policy Journal of the Institute for Gay and Lesbian Strategic Studies”, grudzień 1999 | https://web.archive.org/web/20180107155046/http://drdoughaldeman.com/doc/Pseudo-Science.pdf
  25. ↑ https://irct.org/lgbti/
  26. ↑ https://rainbow-europe.org/
  27. ↑ KRP Art. 56
  28. ↑ https://rainbow-europe.org/about
  29. ↑ https://ilga-europe.org/files/uploads/2022/04/rainbow-index-2015.pdf

Ustawa z dnia 3 grudnia 2010 r. o wdrożeniu niektórych przepisów Unii Europejskiej w zakresie równego traktowania

https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20102541700

  1. ↑ Art 1
  2. ↑ Art 4
  3. ↑ Art 5
  4. ↑ Art 13
Źródło: „http://problematyczna.moe//index.php?title=Dyskryminacja&oldid=124”